Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan bir çocuk veya gençle yaşam, zor ve hatta bunaltıcı olabilir. Ancak bir ebeveyn olarak çocuğunuzun günlük zorlukların üstesinden gelmesine yardımcı olabilir, enerjisini olumlu alanlara yönlendirebilir ve ailenize daha fazla huzur getirebilirsiniz. Çocuğunuzun sorunlarını ne kadar erken ve tutarlı bir şekilde ele alırsanız, hayatta başarılı olma şansları o kadar artar.
DEHB’li çocukların genellikle yürütme işlevinde eksiklikleri vardır: ileriyi düşünme ve planlama, organize etme, dürtüleri kontrol etme ve görevleri tamamlama yeteneği. Bu, çocuğunuz kademeli olarak kendi yürütme becerilerini kazanırken ekstra rehberlik sağlayarak yönetici olarak devralmanız gerektiği anlamına gelir.
DEHB olan bir çocuğa başarılı bir şekilde ebeveynlik yapmadan önce, çocuğunuzun semptomlarının bir bütün olarak aile üzerindeki etkisini anlamak çok önemlidir. DEHB olan çocuklar, aile hayatını bozabilecek bir dizi davranış sergilerler. Genellikle ebeveynlerin talimatlarını “duymazlar”, bu nedenle onlara uymazlar. Düzensizdirler ve kolayca dikkatleri dağılır, diğer aile üyelerini bekletirler. Ödevlere başlarlar ve bitirmeyi unuturlar. Dürtüsellik sorunları olan çocuklar genellikle konuşmaları böler, uygunsuz zamanlarda dikkat ister, düşünmeden önce konuşur, patavatsız veya utanç verici şeyler söyler. Onları yatağa yatırmak ve uyutmak genellikle zordur. Hiperaktif çocuklar eve zarar verebilir, hatta kendilerini fiziksel tehlikeye atabilirler.
Bir ebeveyn olarak, çocuğunuzun duygusal ve fiziksel sağlığı için zemin hazırlayabilirsiniz. Çocuğunuzun semptomlarını olumlu yönde etkileyebilecek birçok faktör üzerinde kontrolünüz vardır.
- Olumlu bir tutum sürdürün. Çocuğunuzun DEHB’nun zorluklarını aşmasına yardımcı olmak için en iyi varlığınız, olumlu tutumunuz ve sağduyunuzdur. Sakin ve odaklanmış olduğunuzda, çocuğunuzla bağlantı kurabilmeniz, onun da sakinleşmesine ve odaklanmasına yardımcı olmanız daha olasıdır.
- Çocuğunuzun davranışının bir bozuklukla ilgili olduğunu unutmayın. Çoğu zaman kasıtlı değildir. Mizah anlayışınızı kullanabilirsiniz.
- Küçük şeyleri dert etmeyin ve bazı tavizler vermeye istekli olun. Çocuğunuz diğer iki işi ve günün ödevini tamamladığında, yarım kalan bir iş çok da önemli değildir. Mükemmeliyetçiyseniz, DEHB’li çocuğunuz için sadece sürekli olarak tatmin olmamakla kalmayacak, aynı zamanda imkânsız beklentiler yaratacaksınız.
- Çocuğunuza inanın. Çocuğunuz hakkında olumlu, değerli ve benzersiz olan her şeyi düşünün veya bunların yazılı bir listesini yapın. Çocuğunuzun öğrenebileceğine, değişebileceğine, olgunlaşabileceğine ve başarılı olabileceğine güvenin. Dişlerinizi fırçalarken veya kahvenizi yaparken bu güveni her gün tekrar teyit edin.
- Saatleri ve zamanlayıcıları kullanın. Çocuğunuzun yatak odasında büyük bir tane olmak üzere evin her yerine saatler yerleştirmeyi düşünün. Çocuğunuzun ev ödevi yapmak veya sabahları hazırlanmak gibi yapması gereken şeyler için yeterli zaman ayırın. Ev ödevi veya geçiş zamanları için, örneğin oyunu bitirmekle yatmaya hazırlanmak arasında bir zamanlayıcı kullanın.
- Çocuğunuzun programını basitleştirin. Boş zamanlardan kaçınmak iyidir, ancak okul sonrası birçok aktivite varsa, DEHB’li bir çocuğun dikkati daha fazla dağılabilir. Çocuğun bireysel yeteneklerine ve belirli etkinliklerin taleplerine göre çocuğun okul sonrası etkinliklerinde ayarlamalar yapmanız gerekebilir.
- Sessiz bir yer yaratın. Çocuğunuzun kendine ait sessiz, özel bir alanı olduğundan emin olun. Çocuğun mola için gittiği yer aynı olmadığı sürece yatak odası olumlu geri dönüş sağlar.
- Düzenli olmak için elinizden geleni yapın. Evinizi düzenli bir şekilde kurun. Çocuğunuzun her şeyin bir yeri olduğunu bildiğinden emin olun. Mümkün olduğunca düzenli bir şekilde örnek olun.
- Televizyon zamanını azaltın ve çocuğunuzun gün içindeki aktivitelerini ve egzersiz seviyelerini artırın.
- Yatmadan önce bir saat kadar aktivite seviyesini düşürmek için bir ara zaman oluşturun. Boyama, okuma veya sessizce oynama gibi daha sessiz aktiviteler bulun.
- Çocuğunuzla kucaklaşarak on dakika geçirin. Bu, bir sevgi ve güvenlik duygusu oluşturacak ve aynı zamanda sakinleşmek için bir zaman sağlayacaktır.
DEHB olan bir çocuğu izlemenin talepleri fiziksel ve zihinsel olarak yorucu olabilir. Çocuğunuzun “dinleyememesi”, hayal kırıklığına ve bu hayal kırıklığı öfkeye yol açabilir ve ardından çocuğunuza kızdığı için suçluluk duyabilir. Çocuğunuzun davranışı sizi endişeli ve stresli yapabilir. Sizin ve DEHB olan çocuğunuzun kişiliği arasında temel bir fark varsa, davranışlarını kabul etmek özellikle zor olabilir. Bir uzmandan destek almayı ihmal etmeyin. Sağlıkla kalın.
