Herkesten daha iyi olduğunu sanan ama en ufak bir eleştiride eli kolu bağlı olan birini tanıyor musunuz?
Günümüzde narsisizm kelimesi, genellikle aşırı derecede kendini beğenmiş görünen birini tanımlamak için çok fazla söylenir. Ancak psikolojide narsisizm kendini sevmek anlamına gelmez. Narsisistik kişilik bozukluğu olan kişilerin idealize edilmiş, görkemli bir imaja âşık olduklarını söylemek daha doğru olur. Şişirilmiş benlik imajına âşıktırlar çünkü bu onların derin güvensizlik duygularından kaçınmalarını sağlar. Onların büyüklük yanılsamasını desteklemek çok çaba gerektirir ve işte bu noktada işlevsiz tutum ve davranışlar devreye girer.
Narsisistik kişilik bozukluğu, ben-merkezci, kibirli düşünceyle davranış örüntüsünü, empati eksikliğini, diğer insanları düşünmeyi ve aşırı hayranlık duymayı içerir. İnsanlar bu kişileri ukala, manipülatif, bencil, patronluk taslayan ve talepkar olarak tanımlar. Bu düşünce ve davranış biçimi onların yaşamının her alanında, işten arkadaşlıklara, aileden aşk ilişkilerine kadar ortaya çıkar.
Bu kişiler, onlara sorun yaratsa bile davranışlarını değiştirmeye son derece dirençlidir. Onların eğilimi, suçu başkalarına atmaktır. Dahası, son derece hassastırlar ve kişisel saldırı olarak gördükleri en ufak eleştirilere, anlaşmazlıklara veya algılanan küçümsemelere bile olumsuz tepki verirler. Narsisistin hayatındaki insanlar için, soğukluk ve öfkeden kaçınmak için taleplerini yerine getirmek genellikle daha kolaydır. Ancak narsisistik kişilik bozukluğunu daha iyi anlayarak, hayatınızdaki narsisistleri tespit edebilir, kendinizi onların güç oyunlarından koruyabilir ve daha sağlıklı sınırlar oluşturabilirsiniz.
Büyüklenme, narsisizmin tanımlayıcı özelliğidir ve gerçekçi olmayan bir üstünlük duygusudur. Narsisistler benzersiz olduklarına ve yalnızca diğer özel insanlar tarafından anlaşılabileceğine inanırlar. Sadece diğer yüksek statülü insanlar, yerler ya da şeylerle ilişki kurmak ve ilişkilendirilmek isterler. Herkesten daha iyi olduklarına inanırlar ve bu şekilde tanınmayı beklerler. Başarıları ve yetenekleri hakkında genellikle abartırlar. İş veya ilişkiler hakkında konuştuklarında, genellikle duyacağınız şeyler ne kadar katkıda bulundukları ne kadar harika oldukları ve hayatlarındaki insanların onlara sahip olduğu için ne kadar şanslı olduklarıdır.
Gerçekler, kendilerine ilişkin görkemli görüşlerini desteklemediğinden, narsisistler çarpıtma, kendini aldatma ve büyülü düşünceyle desteklenen bir fantezi dünyasında yaşarlar. Sınırsız başarı, güç, parlaklık, çekicilik, kendilerini özel ve kontrol altında hissettiren ideal aşk gibi kendilerini yücelten fanteziler kurarlar. Bu fanteziler onları içsel boşluk ve utanç duygularından korur, bu nedenle onlarla çelişen gerçekler ve görüşler görmezden gelinir. Bu fantezileri tehdit eden her şey aşırı savunmacı ve hatta öfkeyle karşılanır, bu yüzden narsisistin etrafındakiler gerçeği inkâr etme konusunda dikkatli davranmayı öğrenirler.
Sürekli övgü ve hayranlık isterler. Ara sıra iltifat yeterli değildir. İlişkileri genellikle tek taraflıdır. Her şey, hayatındaki kişinin, narsisist için neler yapabileceğiyle ilgilidir. Eğer ‘hayranın’ dikkatinde ve övgüsünde bir kesinti veya azalma olursa, narsisist bunu bir ihanet olarak görür. Kendilerini özel gördükleri için kendilerine uygun muamele görmeyi beklerler. Gerçekten ne isterlerse almaları gerektiğine inanırlar. Çevrelerindeki insanların her istek ve heveslerine otomatik olarak uymalarını beklerler. Bu onların tek değeridir. Onların her ihtiyacını tahmin edip karşılamazsanız, işe yaramazsınız. Empatiden yoksundurlar. Kendi amaçlarına ulaşmak için başkalarından yararlanmayı iki kez düşünmezler.
Narsisistler çok çekici olabilirler. Bizi içine çeken fantastik, pohpohlayıcı bir benlik imajı yaratmakta çok başarılılar. Bazı ipuçlarını bilmek ilişkilerinizde yararlı olabilir.
Narsisistler ortak aramazlar, itaatkâr hayran ararlar. Arzularınız ve duygularınız görmezden gelinir. İhtiyaçlarınızın karşılanmayacağını bilmek önemlidir.
Başkalarına nasıl davrandığına bakın. Narsisist yalan söyler, manipüle eder, başkalarına zarar verir ve saygısızlık ederse, sonunda size de aynı şekilde davranacaktır. Farklı olduğunuz ve kurtulacağınız fantezisine kapılmayın.
Hayatınızdaki narsisisti, olmasını istediğiniz kişi olarak değil, gerçekte olduğu kişi olarak görmek önemlidir. Kötü davranışlar için mazeret üretmeyi veya size verdiği zararı en aza indirmeyi bırakın. İnkâr etmek onu ortadan kaldırmaz. Gerçek şu ki, narsisistler değişime karşı çok dirençlidir, bu yüzden kendinize sormanız gereken asıl soru, böyle sonsuza kadar yaşayıp yaşayamayacağınızdır.
Kendi hayallerinize odaklanın. Narsisistin kuruntularında kendinizi kaybetmek yerine, kendiniz için istediğiniz şeylere odaklanın. Hayatında neyi değiştirmek istiyorsun? Kendine ne hediye almak istiyorsun? Daha tatmin edici bir gerçeklik yaratmak için hangi durumlardan vazgeçmeniz gerekiyor?
Sağlıklı sınırlar belirleyin. Sağlıklı ilişkiler karşılıklı saygı ve özene dayanır. Bir narsisitle tartışmayın. Kendinize yönelin. Koşullar ne olursa olsun ayrılıklar son derece acı verici olabilir. Kederinizi paylaşmasını beklemeyin. Sağlıklı günler dilerim.
