Tırnak yeme ve koparma davranışı, çocukluk çağında çok sık rastlanan bir davranış bozukluğudur. Bu davranış, erişkin döneme taşındığında çeşitli psikolojik bozukluklarla beraber görülebilmektedir. Tırnak yeme alışkanlığı, fiziksel bir rahatsızlıktan çok psikolojik olarak ele alınmaktadır. Bu davranışın altında genellikle psikolojik olarak bir sebep yatmaktadır. Genellikle 3 yaşından itibaren ortaya çıkan tırnak yeme davranışına, okul çağı çocukluk dönemlerinde, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde bile rastlanabilir.
Tırnak yeme davranışı, onikofaji olarak tanımlanmaktadır ve obsesif kompulsif bozukluk kategorisi altında davranış bozukluğu olarak da sınıflandırılmaktadır. Tırnak yeme davranışı, sosyal ilişkileri olumsuz etkileyen, enfeksiyonların yayılmasına ve diş eti hastalıklarına yol açabilen bir durumdur. Görüntü olarak da hoş olmayan bir görüntü ortaya çıkar. 3 yaşlarında ortaya çıkan tırnak yeme davranışı, 4-6 yaş arasında sıklığını arttırır, %25-60 oranında ergenlik döneminde zirveye ulaşır, geç ergenlik döneminden 35 yaşına kadar oran %10-30 arasında olup, 35 yaştan sonra %10’un altına düşmektedir.
Freud’a göre, okul öncesi dönemde tırnaklarını yiyen bireylerin oral dönemde takılı kalmış olabileceğini ifade etmiştir. Oral dönem, 0-1 yaş dönemini kapsayan dönemdir ve haz kaynağı ağızdır. Bu dönemi tamamlayamayan erken sütten kesilen ve emme döneminden çıkan çocuklar ağızlarıyla çok alakadar olup bir süre boşluk hissederler. Bundan dolayı çocuklar ne bulurlarsa ağızlarına götürürler. Bu dönemin eksikliğinden dolayı da tırnak yeme alışkanlığı ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra hiçbir neden yokken de çocuk, modelleme yoluyla bu davranışa başlayabilir. Ailesinde ya da yakın çevresinde tırnak yiyen birisini görürse, çocukta taklit yoluyla davranış başlayabilir.
Çocukların 3-4 yaşlarında tırnak yeme davranışları, ebeveynleri tarafından ilk etapta görmezden gelinebilir fakat devam ettiği durumlarda altında yatan nedenlerin araştırılması mutlaka gereklidir. Çocukta sevgi ve güven eksikliği, ilgi çekme isteği, kardeş kıskançlığı, aile tarafından sürekli azarlanma ve eleştirilme, ders başarısızlığı, aile içinde şiddet, anne-baba ilişkilerinin kötü olması, aileden birinin kaybı ya da ölümü, boşanma, korku ya da travma etkisi yaratacak bir olayla karşı karşıya kaldığında, tırnak yeme davranışı görülebilir.
Tırnak yeme davranışının genellikle anksiyete (kaygı) veya duygusal gerginlikle alakalı olduğu varsayılmaktadır. Ailelerin sık sık çocuklarını ‘yapma, yeme’ şeklinde sürekli uyarması, çocukta bu davranışın pekişmesine sebep olmaktadır. Aileler çocuklarının bu konuda bilinçli olmasını isterken, çocuklarının dikkatini bu noktaya çekerek kaygılarını arttırmaktadırlar. Bundan dolayı tırnak yeme davranışında artış görülür.
Okul çağı dönemde devam eden tırnak yeme davranışına sebep olarak yeni otoriteler ve yeni kurallar çocukları fazlasıyla kaygılandırır. Kaygılanan çocuk gerileme yaşar ve annesi yanındaymış gibi eline sarılır. Ergenlikte yaşıtları tarafından kabul görülme isteği, kendine güvensizlik, öfke ve korku duygularından dolayı davranış devam eder. Yetişkin dönemdeki sigara içme ve sakız çiğneme davranışı çocukluktaki tırnak yeme davranışının yerini tuttuğu düşünülmektedir. Önemli noktalardan biri de tırnak yeme davranışı olan çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, karşı olma karşıt gelme bozukluğu ve ayrılık kaygısı bozukluğuna sık rastlanır. Ayrıca obsesif kompulsif bozukluk, major depresyon, mental retardasyon bu duruma eşlik edebilir.
Bu davranışın önüne geçilmesinde anne ve babanın rolü büyüktür. Ebeveynlerin rolü, aile ilişkilerinde çocuğun sosyal ve duygusal gelişimini etkilemektedir. Ebeveynlerin davranışları tutarlı ve kararlı olmalıdır. Cezalardan çok pekiştireçler kullanılmalıdır. Çocuğun olumlu yönlerini ön plana çıkararak kendine güven duyması sağlanmalıdır. Çocuğu bu davranışından dolayı azarlamak, eleştirmek ve cezalandırmak doğru bir çözüm yolu değildir. Çocuğun yapabileceğinin üzerinde beklentilere girilmemelidir. Korku ve kaygı yaratan durumlardan çocuklar uzak tutulmalıdır. Çocuğun duygu ve düşüncelerini rahat ifade edebileceği ortam sağlanmalıdır. Korku ve şiddet içerikli ne varsa (film, video, dizi) uzak tutulmalıdır.
Tırnak yeme davranışının altında yatan psikolojik nedenleri ve nasıl bir yol izleneceğini öğrenmek için aileler mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.
